Yumurta Dondurma İşlemi
Yumurta Dondurma İşlemi;
1) Yumurta dondurma işlemi nedir?
Yumurta dondurma, kadının yumurtalıklarından alınan yumurtanın, ileri zamanlarda kullanılmak üzere laboratuvar ortamında hazırlanması ve dondurularak muhafaza edilmesidir. Vajina ultrasonografi ile toplanan yumurta hücreleri, vitrifikasyon adı verilen yumurta dondurma yöntemiyle dondurulmaktadır. Bu sayede yumurtalar uzun süre, aynı kalitede, canlılıklarını çözündürdükten sonra koruyacak şeklinde muhafaza edilebilmektedir.
2) Uygulama nasıl yapılır?
Adet döngüsünde, kadının yumurtalıklardan birden fazla yumurta hücresi elde etmek için çeşitli hormon tedavileri yapılmaktadır. Bu sayede kadından birden fazla yumurta hücresi elde edilebilir. Yumurtaların istenilen olgunluğa erişmesinden sonra ise; yumurta toplama işlemi ile yumurtalar toplanır. Yumurta toplama, ultrasonografi aracılığıyla yapılmaktadır. Toplanan yumurtalar, özel kimyasal solüsyonlar içerisinde bekletilir. Ardından -196 derece sıvı azot içeren özel tanklarda vitrifikasyon yöntemi ile dondurularak saklanır.
Vitrifikasyon yöntemi; yumurta dondurmanın en başarılı tekniğidir. Geçmişte uygulanan dondurma işlemi yavaş prosedürle uygulandığından, yumurta hücresinde buz kristalleri oluşabilmekteydi. Ancak günümüzde hızlı dondurma yöntemi yumurta hücresine hiçbir şekilde zarar vermeden ve buz kristallerinin oluşmasını engelleyerek uygulanabilmektedir.
3) Yumurta dondurma işlemi kimlere uygulanabilir?
- Daha ileriki yaşlarda çocuk sahibi olmak isteyen kadınlar için,
- Kanser tedavisi görecek olan kadınlar için doğurganlık yetilerini korumak amaçlı,
- Zorunlu olarak rahmi alınması gereken kadınların işlemden önce yumurtaları dondurulabilir,
- Tüp bebek tedavisi sırasında OHSS gelişme riski yüksek hastalara uygulanabilir.
4) Yumurta dondurma işlemi için merkez seçiminde dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
- Yumurtaların dondurulması için, tercih edilecek merkezin teknolojik altyapısının yeterli olması gerekmektedir. Bu aşamada yumurtalarını donduracak kişilerin; teknolojik donanıma sahip bir merkez tercih etmesi ve embriyoloji laboratuarının gelişmiş olduğu merkezleri araştırması önemlidir.
- Hızlı dondurma yöntemi yani vitrifikasyon yöntemi uygulayan merkezler tercih edilmelidir. Bununla beraber dondurulmuş yumurtaların çözdürüldükten sonraki başarı oranları da dikkate alınmalıdır.
- Dikkat edilmesi gereken bir diğer önemli nokta ise, merkezlerde dondurulan yumurtaların uzun süre saklanabilmesi için gerekli alt yapının olmasıdır.
5) Yumurta dondurma işleminin aşamaları nelerdir?
Yumurtaların dondurulması için 16 gün genellikle yeterli olmaktadır. İşlem aşamaları şu şekilde sıralanabilir:
Takip süreci
Kadının adet döneminin 2. Gününde yumurtalıklar ilaç kullanımı ile uyarılır. Uygulanan ilaçlar sayesinde bir adet döngüsünde birden fazla yumurta elde edilebilir. İlaç kullanımı boyunca, yumurtalar düzenli olan kontrol edilir. Bu sayede yumurta hücrelerinin istenilen sayıda, olgunlukta ve durumda olup olmadığı tespit edilir. Bu aşamada kadının 4-5 defa tüp bebek merkezine gelmesi gerekecektir. Hastanın geldiği bu günlerde yumurtaları takip etmek amacı ile muayene yapılır, hormon düzeyleri incelenir ve duruma göre ilaç dozajı ayarlanır.
Yumurta toplama
Yumurta hücrelerinin içinde bulunduğu foliküller istenilen boyuta ulaştığında, yumurta toplama işlemine başvurulmaktadır. Bu işlem çoğunlukla genel ya da lokal anestezi altında uygulanır. Oldukça kısa sürede (yaklaşık 15 dakikada) tamamlanan bir işlemdir. Yumurtaların toplanmasının ardından gerekli kontroller yapılır. Ardından hasta merkezde birkaç saat dinlenir ve evine gidebilir.
Yumurta dondurma
Toplanmış olan yumurtalar, özel solüsyonlar içerisinde bekletilir. Ardından da vitrifikasyon yöntemi ile dondurularak -196 derecede sıvı azot tanklarında muhafaza edilir. İleride, hastanın istediği zamanlarda yumurtalar çözülebilir ve tüp bebek yöntemi ile anne adayının gebe kalması sağlanabilir.
6) Yumurta dondurma işlemi için hangi yaşlarda başvurmak gerekir?
Yumurtaların dondurulması için herhangi bir yaş sınırlandırması yoktur. Fakat kaliteli yumurtalar elde etmek için 35 yaşından önce yumurtaların dondurulması önemlidir. Yaş ilerledikçe yumurta kalitesi düşer. Bu sebeple de 22 yaşında dondurulan yumurtalarla 35 yaşında dondurulan yumurtaların kalitesi aynı olmamaktadır.
Ancak gereklilik durumunda 35 yaşından sonra da yumurta dondurulabilmektedir. Kanser tedavisi görecek olan kız çocuklar, daha genç yaşlarda da yasal olarak yumurtalarını dondurma hakkına sahiptir.
7) Dondurulan yumurtaların saklanma süresi nedir?
Yumurtaların dondurulduktan sonra saklanma süresi yoktur. Yumurtaların ihtiyaç halinde çözdürülmesi ile hamilelik istenilen zamanda elde edilmektedir. Bunun yanı sıra farklı zamanlarda kullanabilmek üzere gruplar halinde yumurtaların dondurulma işlemi de yapılabilmektedir.
Yumurta dondurma işleminin hangi avantajları vardır?
Yumurta dondurma işlemi, o dönemde gebeliği riske atabilecek sorunları olan kişiler için büyük bir avantajdır. Örnek olarak kanser tedavisi görecek kadınların yumurtalıkları kemoterapi ve radyoterapi sebebiyle geri dönüşsüz bir şekilde hasar görecektir. Bu sebeple de tedaviden sonra gebe kalma şansı ortadan kalkacaktır. Ancak yumurta dondurma sayesinde kanser tedavisi sonrası anne olma hakkı saklı tutulacaktır. Zira genç yaşta uygulanan kanser tedavisi genellikle kadının yumurta rezervinin % 90’ının tükenmesine sebep olmaktadır. Ancak yumurta dondurma işlemi sayesinde kadın öncelikle rahatsızlığının tedavisini olur, ardından gebelik düşünür.
Yumurta rezervleri yaşla beraber hızla azalır. Genç yaşta elde edilen ve saklanan yumurtaların kalitesi de daha yüksek olacaktır. Bu sayede ilerleyen yaşlara rağmen daha kaliteli yumurta ile anne olma şansı saklı tutulacaktır.
Genç yaşlarda toplanan canlı, sağlıklı yumurtalar dondurma işlemi ile çok uzun süre aynı canlılıkta kalabildiği için sonrasında tüp bebek tedavisiyle döllenmenin gerçekleştirileceği yaşın önemi kalmaz. Kadın isterse 50 yaşında bile gençken dondurduğu yumurtaları ile gebe kalabilmektedir. Zira yumurta toplandığı ilk günkü canlılığını koruduğu için elde edilen embriyo da sanki 30 yaşında gibi sağlıklı olacaktır
