Erkek İnfertilite Testleri Nelerdir?
Erkek infertilite testleri, en az 1 yıl süreli korunma yöntemine başvurmadan girilen düzenli cinsel ilişkiye rağmen gebelik halinin oluşmaması durumu kısırlık olarak adlandırılmaktadır.
Kısırlık yani infertilite sadece kadınlarda değil erkeklerde de pek çok sebebe bağlı olarak görülebilmektedir. İnfertilite riski, kadın ve erkekler için geçerlidir. Halk arasında yaygın olan infertilite vakasının sadece kadınlarda görüldüğü söylemi, gerçeği yansıtmamaktadır. Erkeklerde infertilite ile karşılaşıldığında ürolog muayenesi gerekir.
Erkeklerde; kimyasal maddelerinin solunduğu ortamda bulunmak, sperm üretimi bozuklukları (sperm şekli, sayısı ve hareket kabiliyeti ile ilgili problemler), sperm kanallarının tıkalı olması, kullanılan birtakım ilaçlar, hormon bozuklukları, düzensiz beslenme, stres, aşırı sigara ve alkol kullanımı, sürekli oturur pozisyonda çalışmak, aşırı sıcak ortamda çalışmak, enfeksiyon hastalıkları ve testislerdeki tıkanıklık faktörleri kısırlığa neden olmaktadır.
Doğal yolla çocuk sahibi olamayan erkekler kısırlık şüphesi ile doktora başvurmaktadır. Kısırlığın teşhisi için doktor bazı tetkikler talep etmektedir.
Hormonal Testler:
Erkeğin üreme hormonlarının değerlerinin ölçümü; kanda bakılan FSH, LH, Total Testosteron ve Prolaktin testi yapılmaktadır. Semen analizi sonucunda sperm gözlemlenmeyen erkeklerde, problemin testise bağlı olup olmadığının belirlenmesi için hormon testlerine başvurulmaktadır. Hormon testinin sonucuna bağlı olarak erkekte kısırlık nedeni belirlenmektedir.
Semen Analizi:
Erkek infertilite vakasının incelenmesi için yapılan en önemli testlerden birisi semen analizidir. Erkekte infertilite tanısı koyabilmek adına semen analizi 3 ila 8 hafta aralıklarda en az 2 defa yapılmaktadır. Semen analizi için gerekli olan spermler mastürbasyonla elde edilmektedir. Spermlerin doğru değerlendirilmesi açısından semen analizi için gerekli olan sperm hücresi örneği alınmadan erkeğin 3 ile 5 gün cinsel perhiz yapması gereklidir ayrıca bu süreç içerisinde boşalmamalıdır ve de bu cinsel perhiz süresi 7 günden uzun olmamalıdır. Semen analizinde; sperm sayısı, sperm hareketliliği ve sperm şekli incelenir.
Semen analizi sonucunda sorun saptanmaması için; sperm sayısının 20 milyon/ml ve üzerinde olması, hareketlilik oranının %50 olması ve sperm şekil oranının da %5 ve üzeri olması gereklidir. Söz konusu semen analizi testinde; sperm miktarı, hareketliliği ve sperm şekil değerleri düşük çıkarsa tedavi planlaması yapılmalıdır.
Semen ve İdrar Kültürleri:
Erkek infertilite nedeni olarak enfeksiyon şüphesi düşünüldüğü durumlarda; steril bir kaba alınan örnekler kültür yapılır ve enfeksiyona sebebiyet veren mikrop saptanmaya çalışılır. Tespit edilen olası mikrobun duyarlı olduğu antibiyotikler yardımı ile enfeksiyon tedavisi yapılarak erkekte kısırlık sebebi olan bu durum engellenebilir.
Genetik Testler:
Erkekte sperm sayısının 5 milyon/ml ve altında olması veya hiç sperm bulunmaması durumu şiddetli erkek infertilitesi olarak tanımlanmaktadır. Bazı erkeklerde görülen şiddetli erkek infertilitesi vakası genetik açıdan değerlendirilmesi gereken bir vakadır. Hiç sperm bulunmayan ve spermlerinde şiddetli yapısal ve sayısal bozukluk saptanan erkeklerde yaklaşık oranla %5 ila %15 civarında genetik problemlerle karşılaşılmaktadır.
Erkekte söz konusu mevcut olan bu genetik problemler doğacak bebeğe geçerek; erkek çocuklarda infertiliteye, bebekte anomalilere sebep olabilmektedir. Bu yüzden şiddetli erkek infertilitesi tedavisi yapılmadan önce erkeğe genetik testlerin yapılması gereklidir. Genetik taşıyıcılık testinde pek çok genetik hastalık ve bu hastalıklara ait olan mutasyonlar taranmaktadır. Test sonucunda gebelik planlayan çiftlerde genetik hastalıkların varlığı saptanmaktadır.
Testis Biyopsisi:
Azospermi sebepleri; testiste travma, infeksiyon, yüksek ısı, radyasyon veya testise zararlı maddelere maruz kalma, testisin normal yerinde olmaması(inmemiştestis), testis torsiyonu (damarlarının kendi etrafında dönmesi), bazı genetik nedenler, geçirilmiş cerrahi operasyonlar, testis kanserleri, varikosel, karaciğer veya böbrek yetmezliği gibi sistemik hastalıklardır. Testis biyopsisi de testisten parça alma işlemi menide sperm yokluğunda yani azospermi vakasında genellikle lokal anestezi ile uygulanmaktadır.
Sperm parametrelerinde ciddi bir sorun olmayan çiftlerde aşılama (IUI) tedavi seçeneği olarak düşünülebilir. İnfertilite durumlarında uygulanan aşılama öncesi erkeğe;
- Spermiogram değerlendirmesi
- Semen analizi
- Sperm değerleri ölçümü
- Sperm sayısı ve hareketliliğinin değerlendirmesi
- MAR testi
- Hormon profili değerlendirmesi
- Detaylı morfolojik değerlendirme
- Sistemik, lokal fiziki muayene yapılmalıdır.
Mikroskop altında spermin bir pipet yardımıyla direkt olarak yumurtanın içine enjekte edilmesi sonucunda döllemeyi sağlayan mikro enjeksiyon, şiddetli erkek kısırlıklarında yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Sebepleri:
- Sperm sayısı azlığı,
- Sperm hareketliliğinin azlığı,
- Sperm şekillerindeki bozukluktur.
İnsan sağlığı üzerinde sayısızca probleme yol açan sigara ve alkol gibi zararlı alışkanlıklar erkek infertilite sorununa sebeptir. Sigara; sperm sayısı, hareketi ve yapısını olumsuz yönde etkiler. Sigara kullanan erkeklerin eşlerinde düşük ihtimalini arttırır. Alkol, sperm üretimini bozar. Kronik alkol tüketiminde testisler küçülür ve testosteron üretiminde bozulma yaşanır. Uyuşturucu maddeler ise sperm kalitesini düşürür, sperm üretimini olumsuz olarak etkiler ve hormonal dengesizliklere sebep olmaktadır.
Erkek yaşı ile kısırlık arasındaki ilişki var mıdır?
Erkek infertilite (Kısırlık) konusunda erkeğin yaşı, kadının yaşı kadar önem teşkil etmemektedir. Ancak 40 ila 45 yaş sonrası erkeklerde sperm hücresinin kalitesi yaş ilerlemesine bağlı olarak etkilenmekte ve azalma görülmektedir. Ayrıca erkeklerde yaş ilerlemesine bağlı olarak sperm üretimi sırasında mutasyon tehlikesinde artış görülmektedir. Bu durumlarda kısırlık uzmanı doktor kontrolü gerekebilir.
